Zeytinde Rekor Üretim Var, Ancak Üretici Mağdur: Sevinen Yok!

Türkiye, son yıllarda zeytin ve zeytinyağı üretiminde dünya çapında büyük bir ivme kazanarak önemli başarılar elde etti. 2024 yılında toplamda 200 milyon zeytin ağacından 3,6 milyon ton zeytin, 750 bin ton sofralık zeytin ve 475 bin ton zeytinyağı üretimi gerçekleştirildi. Ancak, rekor üretim miktarlarına rağmen zeytin üreticileri ekonomik zorluklar nedeniyle mağdur durumda.

Maliyetler ve Destekler Yetersiz Kaldı Üreticiler, özellikle artan girdi maliyetleri, gübre ve mazot fiyatlarının yükselmesi gibi sorunlarla boğuşuyor. Bu yüksek maliyetler, üreticilerin kâr marjlarını ciddi şekilde düşürmekte ve geçimlerini zorlaştırmaktadır. Piyasa fiyatlarındaki dalgalanmalar da üreticileri belirsizlik içine itmekte ve kârlılığı olumsuz etkilemektedir. Üretim maliyetlerinin artmasına rağmen, piyasa fiyatlarının istenilen düzeyde olmaması üreticiyi hayal kırıklığına uğratıyor. İhracat Hedefleri Yüksek, Ancak Gelirler Düşük 2024 yılı için Türkiye’nin zeytin ve zeytinyağında hedeflediği ihracat geliri 1,5 milyar dolar olsa da bu hedefin tutturulmasının zorluklarla dolu olduğu görülüyor. Üretimdeki artışın gelirlerde aynı ölçüde bir yükseliş yaratmaması, özellikle yurt dışı pazarlarda rekabet etme ve sürdürülebilir büyüme açısından endişe yaratıyor. Devlet Destekleri Artırılmalı Tarım ve Orman Bakanlığı’nın zeytin üreticilerine sunduğu mazot ve gübre desteği artırılarak dekar başına 25 TL’den 84 TL’ye çıkarıldı. Ayrıca, zeytinyağına ton başına 800 TL ve dane zeytine ton başına 150 TL destek sağlanmakta. Ancak bu destekler, yüksek maliyetler göz önüne alındığında üreticiler için yeterli olmaktan uzak. Üreticiler, devletin daha fazla destek sağlamasını ve maliyetlerin düşürülmesine yönelik adımlar atmasını bekliyor. Yanlış Politikalar Üreticiyi Zorluyor Üreticiler, yanlış tarım politikalarının da sektör üzerindeki baskıyı artırdığını belirtiyor. Özellikle piyasa koşullarına göre belirlenmeyen politikalar, zeytincilik sektöründe uzun vadeli planlama yapmayı zorlaştırıyor. Üreticiler, sektörün sürdürülebilirliği için desteklerin yanı sıra politikaların da gözden geçirilmesi gerektiğine dikkat çekiyor. “Rekor Üretim Var, Ama Sevinen Yok!” Manavgat’ta düzenlenecek ilk zeytin ve zeytinyağı festivalinde rekor üretimin kutlanması bekleniyor, ancak üreticilerin bu rekoru kutlayacak bir sebebi yok. Zeytin üretiminde Türkiye’nin geldiği nokta gurur verici olsa da üreticiye yeterli gelir sağlayamayan bu sistem, tarım politikalarında köklü bir değişim ihtiyacını ortaya koyuyor. Bu durum sürdürülebilir bir çözüm getirilmedikçe, Türkiye’nin zeytinde dünya lideri olması üreticiye yeterli refah sağlayamayacak gibi görünüyor. Sonuç: Sürdürülebilirlik İçin Yeni Adımlar Gerekli Türkiye’nin zeytincilikte dünya lideri konumunu koruması ve üreticilerin emeklerinin karşılığını alabilmesi için, tarımsal desteklerin artırılması ve piyasa düzenlemelerinin yapılması büyük önem taşıyor. Üreticiler, devletin desteğinin artırılmasını ve maliyetlerin düşürülmesini beklerken, piyasa koşullarının da iyileştirilmesini talep ediyor. Aksi takdirde, her yıl rekor üretim rakamlarına ulaşmak bir başarı olmaktan çıkacak ve üretici daha da zor duruma düşecek.